Nieuwsbrief SNIV

In het najaar van 2020 zal het SNIV prevalentie onderzoek weer uitgevoerd worden.

We bieden dit najaar meer ruimte om het prevalentieonderzoek uit te voeren vanwege COVID-19. Het onderzoek kan dit jaar namelijk in de maanden oktober en november uitgevoerd worden. De onderzoeksgegevens kunnen in december en januari worden ingestuurd. De terugrapportages volgt dan eind februari.

Vorig jaar is er een pilot geweest met een verkort SNIV-prevalentieonderzoek waarbij minder details uitgevraagd werden maar waarmee we nog steeds een goed beeld over het voorkomen van zorginfectie kunnen geven.
Deze pilot was succesvol en daarom wordt deze verkorte versie ook in het najaar 2020 gebruikt.

We hebben voor dit najaar ook COVID-19 opgenomen in het prevalentie-onderzoek.

U kunt nog meedoen aan het prevalentie onderzoek najaar 2020. Het is namelijk de bedoeling dat u de registratie uitvoert tussen 1 oktober en 30 november 2020.

Wilt u deelnemen? Laat het ons weten door te mailen naar sniv@rivm.nl.

Naar aanleiding van het advies van de gezondheidsraad krijgt iedereen die geboren is tussen 1941 en 1947 in het najaar van 2020 een uitnodiging voor pneumokokken vaccinatie. We verwachten binnen SNIV dat de vaccinatie van invloed zal zijn op het voorkomen van lage luchtweginfecties in verpleeghuizen. Om dit te monitoren en een verandering in de incidentie beter te kunnen duiden passen we de algemene vragenlijst aan voor de incidentiemodule. We vragen in de algemene vragenlijst van 2021 hoeveel procent van de bewoners gevaccineerd is tegen pneumokokken.

Vanaf april hebben we COVID-19 toegevoegd aan de SNIV registratie. Marjolein Korndewal is epidemioloog bij het SNIV team en is ook betrokken bij COVID-19 projecten buiten SNIV. We vroegen Marjolein waar ze de afgelopen tijd mee bezig is geweest en wat de invloed van COVID-19 was op haar werkzaamheden.

Marjolein, ten eerste je bent al weer een tijdje coördinator van het SNIV team, hoe bevalt het je bij SNIV?

Het bevalt heel goed bij SNIV. Het is een erg leuk team, die ook erg enthousiast is om SNIV te vernieuwen. De afgelopen jaren hebben we al een aantal wijzigingen doorgevoerd. En we blijven zoeken naar manieren om SNIV te verbeteren.

Vanaf april 2020 is COVID-19 toegevoegd aan de incidentie registratie van SNIV, maar je bent ook betrokken bij andere COVID-19 gerelateerde projecten en activiteiten vanuit het RIVM. Kun je aangeven welke projecten dat zijn?

Er zijn verschillende projecten waar ik bij betrokken ben of ben geweest.

Uiteraard is er een intensieve surveillance naar COVID-19 vanuit het RIVM. Omdat er veel gedaan moest worden heb ik af en toe mijn hulp aangeboden. Zo heb ik meegeholpen bij het controleren van de meldingen die bij het RIVM binnen kwamen vanuit de GGD. Verder heb ik af en toe geholpen bij het zogenaamde COVID-surveillance-team, om de dagelijkse stroom aan vragen te beantwoorden. Maar ook om allerlei partijen een dagelijkse update te sturen over de stand van zaken m.b.t. COVID-19 in Nederland. Momenteel is het team uitgebreid en spring ik alleen bij als dat nodig is.

Vanuit Vilans is er ook een Corona Coalitie opgericht tijdens de eerste COVID-19 golf. Hierbij is gebruik gemaakt van een bestaande ABR Coalitie. Doel hiervan was om verschillende landelijke organisaties bij elkaar te brengen zodat zij elkaar konden informeren over hun bezigheden rondom COVID-19. Dit heeft goed gewerkt en de contacten tussen de verschillende organisaties versterkt.

Tot slot zijn we nog bezig met het verzamelen van data over COVID-19 via Elektronische Client Dossiers. Hiermee hopen we aanvullende informatie te krijgen over de COVID-19 epidemie in Nederlandse verpleeghuizen. Het is heel positief om te zien dat er steeds meer organisaties hierbij willen aansluiten.

Wanneer huizen meedoen aan de prevalentie meting, kunnen ze dan ook COVID-19 registreren?

In de prevalentie meting dit najaar is ook COVID-19 meegenomen. We vragen hierbij zowel naar COVID-19 verdenking (klachten) als naar laboratorium bevestiging. Daarnaast is COVID-19 sinds april opgenomen in de incidentiemeting.

Hoe voorkom je in SNIV dat je influenza-achtig ziektebeeld (IAZ) en COVID-19 meldingen uit elkaar kan houden?

Er is een grote overlap tussen de klachten bij influenza (influenza-achtig ziektebeeld) en COVID-19. Je zou COVID-19 kunnen zien als een influenza-achtig ziektebeeld. Om onderscheid te maken tussen IAZ en COVID-19 maken we gebruik van ingezette laboratorium onderzoek. We denken dat dit najaar, vanwege COVID-19, relatief vaak getest zal worden bij influenza-achtige klachten en dat dit vaak ingezet zal worden op zowel IAZ-virussen als COVID-19.

Landelijk zien we de COVID-19 cijfers toenemen, de prevalentie is pas in oktober-november van dit jaar maar zie je dat ook in de incidentie resultaten in deze periode?

Binnen de SNIV-incidentie surveillance zie we op dit moment nog geen stijging in het aantal COVID-19 meldingen. Dit kan mogelijk te maken hebben met enige vertraging in de rapportage of omdat enkele huizen niet meedoen aan de COVID-19 surveillance. Hopelijk is dit niet het geval en hebben de SNIV-huizen inderdaad geen bewoners met COVID-19.

Ten slotte wat heeft de COVID-19 pandemie betekent voor SNIV en wat betekent dit voor de komende tijd?

COVID-19 heeft ook voor SNIV gevolgen gehad, zo is de prevalentiemodule is dit voorjaar niet doorgegaan. Ook het verdiepende onderzoek naar asymptomatische bacteriurie is stopgezet als gevolg van de pandemie. Het prevalentieonderzoek gaat dit najaar wel weer door en we hopen dat komend voorjaar het verdiepende onderzoek weer kan worden voortgezet.

Om een goed en betrouwbaar beeld te krijgen van het aantal infecties wat voorkomt bij bewoners in verpleeghuizen in Nederland is het belangrijk een representatief netwerk te hebben. Het SNIV team start in het najaar van 2020 weer een wervingsactie. We sturen dan een brief naar alle bij ons bekende verpleeghuizen.

Kort samengevat staat er het volgende in de brief:

De huidige pandemie laat eens te meer het belang van infectiepreventie maatregelen zien. In verpleeghuizen bespaart het voorkómen van infecties de cliënten onnodig leed en verbetert het de kwaliteit van leven. Het is belangrijk om de juiste infectiepreventie maatregelen op de juiste momenten te nemen. Inzicht in welke infecties er voorkomen in uw verpleeghuis helpt hierbij en laat bovendien zien of de genomen maatregelen effectief waren.

Wat houdt deelname in?

In het prevalentie onderzoek registreert u 1 of 2 keer per jaar onder alle bewoners of er sprake is van een infectie en wat u aan antibiotica voorgeschreven heeft. In het prevalentie onderzoek houdt u wekelijks een aantal specifieke infecties bij. Deelname aan SNIV is overigens gratis.

Wat krijgt u als u deelneemt?

Op basis van uw geregistreerde infecties ontvangt u een overzichtelijke rapportage over uw eigen verpleeghuis en deze kunt u vergelijken met de gezamenlijke resultaten van andere deelnemende verpleeghuizen. Zo ziet u snel en eenvoudig welke infecties vaak voorkomen in uw instelling en waar u eventueel actie op kunt ondernemen.

Wat biedt SNIV nog meer?

Ook kunt u bij SNIV terecht voor de antibiotica surveillance. Antibiotica surveillance is, zoals hierboven al genoemd, geïntegreerd in het prevalentie onderzoek. Daarnaast kunt u meedoen mee aan de jaarlijkse surveillance in samenwerking met de apotheker. Door deel te nemen aan deze surveillance kunt u het antibiotica gebruik in uw instelling monitoren en vergelijken met andere instellingen. Dit helpt het juist gebruik van antibiotica te bevorderen.

Uit onderzoek blijkt dat meerjarige deelname aan een infectieziekten surveillance leidt tot minder infecties!

Kent u specialisten ouderen geneeskunde, directies van verpleeghuizen of verpleegkundig specialisten die mogelijk geïnteresseerd zijn in deelname aan SNIV?

Stuur dan deze nieuwsbrief door of geef het aan ons door via SNIV@rivm.nl.

Figuur 1: Incidentie gastro-enteritis 2020 en trendlijnen met 5-wekelijks gemiddelde 2016 t/m 2020

De incidentie van gastro-enteritis is in 2020 vanaf week 8 lager dan voorgaande jaren. De incidentie is vanaf week 22 vergelijkbaar met voorgaande jaren.

Figuur 2: Incidentie influenza achtig ziektebeeld 2020 en trendlijnen met 5-wekelijks gemiddelde 2016 t/m 2020

De incidentie van influenza-achtig ziektebeeld is in 2020 vanaf week 14 hoger dan voorgaande jaren. De piek is even hoog als in 2019 maar viel wel later in het jaar. Mogelijk kan dit deels verklaard worden door de COVID-19 epidemie, omdat dit zich als een influenza-achtig ziektebeeld kan presenteren.

Figuur 3: Incidentie Lage luchtweg 2020 en trendlijnen met 5-wekelijks gemiddelde 2016 t/m 2020

De incidentie van lage luchtweginfecties ligt in lijn met de voorgaande jaren.

Figuur 4: Incidentie Urineweginfecties 2020 en trendlijnen met 5-wekelijks gemiddelde 2016 t/m 2020

De incidentie van urineweginfecties is in 2020 vergelijkbaar met voorgaande jaren.

Figuur 5: Incidentie COVID-19 in 2020

Na de piek van COVID-19 meldingen dit voorjaar is het aantal meldingen laag vanaf week 20.

Figuur 6: Incidentie mortaliteit 2020 en trendlijnen met 5-wekelijks gemiddelde 2016 t/m 2020

De incidentie van mortaliteit ligt in 2020 vanaf week 13 hoger dan voorgaande jaren. Vanaf week 20 was de incidentie weer vergelijkbaar met voorgaande jaren maar vanaf week 30 stijgt de mortaliteit weer en is hoger dan voorgaande jaren. Waarschijnlijk heeft deze stijging van de mortaliteit, in ieder geval in de eerste periode, te maken met COVID-19.